Ψήφισμα Συνδέσμου Φιλολόγων Καβάλας-Αρση β'ανάθεσης Ιστορίας

ΨΗΦΙΣΜΑ

Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία την εξάπλωση ενός φαινομένου που αφορά στη διδασκαλία της Ιστορίας στα Γυμνάσια και τα Λύκεια της χώρας μας. Ολοένα και περισσότερο το μάθημα της Ιστορίας ανατίθεται να διδαχθεί σε μη φιλολογικές ειδικότητες και συγκεκριμένα σε καθηγητές ξένων φιλολογιών (Αγγλικής, Γαλλικής και Γερμανικής Γλώσσας), σε θεολόγους και καθηγητές νομικών και πολιτικών επιστημών. Στο Νομό Καβάλας διδάσκεται πάνω από το 30% των ωρών Ιστορίας από καθηγητές άλλων ειδικοτήτων. Ανάλογη, αν όχι δυσμενέστερη, είναι η κατάσταση που επικρατεί στις περισσότερες περιφέρειες της Ελλάδας. Μάλιστα, σε όχι λίγες περιπτώσεις καθηγητές, κυρίως ξένων φιλολογιών, διδάσκουν μόνο Ιστορία, καθώς δεν περισσεύει ούτε μια ώρα ξένης γλώσσας.

Η πρακτική αυτή, όσο και αν μας ξενίζει, δεν είναι παράνομη. Στηρίζεται σε παλαιότερο νόμο που ανανεώθηκε πρόσφατα (βλ. Φ.Ε.Κ. 1050/3.8.2006 τεύχ. 2 & «Οδηγίες σχετικά με τις αναθέσεις μαθημάτων στους εκπαιδευτικούς Δ.Ε.», ΥΠ.Ε.Π.Θ., 17.11.2008) και επιτρέπει τη δεύτερη ανάθεση της διδασκαλίας του μαθήματος στις παραπάνω ειδικότητες. Η λογική του νόμου είναι προφανής: επιδιώκεται να καλυφθούν έκτακτες και δυσαναπλήρωτες ανάγκες σε δυσπρόσιτα σχολεία, σε σχολεία στα οποία καλούνται ελάχιστοι συνάδελφοι να διδάξουν όλο το φάσμα των μαθημάτων του ωρολογίου προγράμματος. Δυστυχώς όμως το μέτρο αυτό φαίνεται ότι σήμερα έχει επεκταθεί παντού, ακόμη και σε σχολεία των αστικών κέντρων.

Ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτό είναι πρόδηλος: υπάρχει πλεονάζον διδακτικό προσωπικό καθηγητών κυρίως της Γαλλικής και Γερμανικής Γλώσσας, των οποίων δεν είναι δυνατό να καλυφθεί ούτε κατά προσέγγιση το υποχρεωτικό ωράριο με την αποκλειστική διδασκαλία του αντικειμένου τους. Οι αλόγιστοι διορισμοί, η ανορθολογική διαχείριση του εκπαιδευτικού δυναμικού, η έγκριση μεταθέσεων και αποσπάσεων που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της περιφέρειας, στην οποία μετακινούνται οι εν λόγω συνάδελφοι, είναι οι κύριοι παράγοντες που δημιούργησαν το πρόβλημα. Ενδεικτικές του παραλογισμού που επικρατεί είναι οι περιπτώσεις να υφίσταται οργανική θέση καθηγητή σε σχολείο, στο οποίο δεν διατίθεται ούτε μια ώρα της ειδικότητάς του, ή να τοποθετούνται σε ένα σχολείο δύο καθηγητές της ίδιας ειδικότητας, όταν μετά βίας καλύπτεται το μισό υποχρεωτικό ωράριο του ενός. Δεδομένης της κατάστασης που διαμορφώθηκε, οι Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αναζητούν εναγωνίως τρόπους να «γεμίσουν» το διδακτικό ωράριο των πλεοναζόντων καθηγητών καταφεύγοντας στην εύκολη και «νομότυπη» λύση της ανάθεσης σε αυτούς της Ιστορίας. Άλλωστε, με τον τρόπο αυτό δεν επιβαρύνουν το δημόσιο ταμείο προσλαμβάνοντας φιλολόγους προκειμένου να διδάξουν το μάθημα.

Μετά από έρευνα που πραγματοποιήσαμε στα προγράμματα σπουδών των σχολών ξένων φιλολογιών και της Νομικής, διαπιστώσαμε ότι καμιά από αυτές δεν περιλαμβάνει στα υποχρεωτικά της μαθήματα ούτε μια επισκόπηση ελληνικής ή ευρωπαϊκής ιστορίας. Άλλωστε, εξ όσων γνωρίζουμε, η Ελλάδα αποτελεί τη μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και όχι μόνο) στην οποία επισήμως η διδασκαλία της Ιστορίας ανατίθεται σε άσχετες με αυτήν ειδικότητες. Είναι δε αδιανόητο αυτό που ορισμένοι εκπαιδευτικοί παράγοντες ισχυρίζονται, ότι με λίγες ώρες επιμόρφωσης μπορεί κανείς να αποκτήσει την επιστημονική και παιδαγωγική επάρκεια για να διδάξει Ιστορία.

Πρέπει να παρατηρήσουμε ότι οι συνάδελφοι ξένων φιλολογιών δεν αναλαμβάνουν ευχαρίστως αυτό το καθήκον. Ουσιαστικά εξαναγκάζονται να διδάξουν το μάθημα προκειμένου να αποφύγουν τη μετακίνησή τους σε δυο ή τρία σχολεία ή να διακινδυνεύσουν την απώλεια της οργανικής τους θέσης. Δεδομένου ότι η Ιστορία είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο μάθημα όχι μόνο σε γνωστικό επίπεδο αλλά και στη μεθοδολογική και διδακτική του διάσταση, εισπράττουν τις αναθέσεις αυτές ως βασανιστική ποινή και η διδασκαλία τους αιωρείται μεταξύ άγνοιας, αμηχανίας και διεκπεραιωτικής διαδικασίας. Έτσι, προγραμματικοί σκοποί της διδασκαλίας της Ιστορίας, όπως π.χ. η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης ή η επεξεργασία και ερμηνεία ιστορικών πηγών, ουσιαστικά ακυρώνονται και αναπόφευκτα κυριαρχεί η παπαγαλία. Το αποτέλεσμα είναι όχι μόνο η ακύρωση του μαθήματος της Ιστορίας στην πράξη αλλά και η γενικότερη αποστροφή των νέων προς αυτό.

Για όλους τους παραπάνω λόγους ζητούμε:

1. Την άρση της δεύτερης ανάθεσης του μαθήματος της Ιστορίας από κάθε άλλη ειδικότητα και την αποκλειστική διδασκαλία του από καθηγητές που έχουν σπουδάσει Ιστορία.

2. Τον εξορθολογισμό του συστήματος διορισμών, μεταθέσεων και αποσπάσεων, ώστε οι συνάδελφοι των ξενόγλωσσων ειδικοτήτων να τοποθετούνται στις περιφέρειες και στις σχολικές μονάδες με βάση τις πραγματικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Στο επίπεδο αυτό τα αρμόδια υπηρεσιακά συμβούλια (ΚΥΣΔΕ και ΠΥΣΔΕ) φέρουν βαρύτατες ευθύνες και οφείλουν, επιτέλους, να εφαρμόσουν τις κείμενες διατάξεις με αίσθημα παιδαγωγικής και επιστημονικής ευθύνης.

3. Την εύρεση ουσιαστικών λύσεων για την κάλυψη του διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών μη φιλολογικών ειδικοτήτων.

Χωρίς να εμφορούμαστε από καμιά «συντεχνιακή» λογική και με μοναδικό μέλημά μας την ποιότητα της δημόσιας εκπαίδευσης, απευθύνουμε έκκληση στην πολιτική και εκπαιδευτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να επανεξετάσει το ζήτημα.

Καλούμε την Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, τους Συνδέσμους Φιλολόγων, τους Σχολικούς Συμβούλους, τα Τμήματα Ιστορίας των ελληνικών Πανεπιστημίων, τους Φοιτητικούς Συλλόγους, τους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων και κάθε σκεπτόμενο πολίτη είτε να προσυπογράψουν το αίτημά μας είτε να απευθύνουν ανάλογα ψηφίσματα και αποφάσεις στο Υπουργείο Παιδείας.



Οι φιλόλογοι του Ν. Καβάλας (ονοματεπώνυμο και υπογραφή)

Συνάδελφοι ,μόλις η Admin δώσει στο φόρουμ το ψήφισμα σε μορφή εγγράφου με τα ονόματα προέδρου και γραμματέα,παρακαλείσθε να το εκτυπώσετε και να το δώσετε για υπογραφές στα σχολεία που υπηρετείτε και στους συνδέσμους φιλολόγων της πόλης σας.Εγώ το έστειλα στα Τρίκαλα και ο σύνδεσμος θα το προωθήσει στα σχολεία.

Συνάδελφοι, μίλησα με τον Παληκίδη:το ψήφισμα μπορούν να το υπογράψουν και συνάδελφοι άλλων ειδικοτήτων,αρκεί να δηλώσουν την ειδικότητά τους.Έτσι θα συλλέξουμε περισσότερες υπογραφές.Για παράδειγμα κάτω από το ψήφισμα γράφουμε: 1)Αντιγόνη Γιώτα ,Φιλόλογος,δίπλα υπογραφή.

το ψήφισμα χρονολογείται από τις 16/11/2010,πώς μπορεί κανείς να συμπληρώσει τα στοιχεία του;

evants έγραψε:το ψήφισμα χρονολογείται από τις 16/11/2010,πώς μπορεί κανείς να συμπληρώσει τα στοιχεία του;

http://sfkavala.blogspot.com/2012/03/blog-post_12.html


12 Μαρτίου 2012

ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

http://www.alfavita.gr/artro.php?id=14496
είναι επανάληψη του προπέρσινου,εγώ απλά θέλω να ξέρω πώς μπορεί κάποιος να προσθέσει το όνομά του στα υπάρχοντα

Θα το εκτυπώσετε ,θα το υπογράψετε όσον το δυνατόν περισσότεροι και θα στείλετε ταχυδρομικώς σ' εμένα:Αντιγόνη Γιώτα,Θησέως 14, Τρίκαλα,42100.

email Παληκίδη στην Ινώ

Αγαπητές/οι συνάδελφοι,
Λέγομαι Άγγελος Παληκίδης, είμαι πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Καβάλας, μέλος του Δ.Σ. της ΠΕΦ, και εντεταλμένος από αυτήν να συγκροτήσω ένα κείμενο αρχών για τη διδασκαλία της ιστορίας στο σχολείο. Για τις αναθέσεις της Ιστορίας έχουμε εδώ και χρόνια αρχίσει έναν πολυμέτωπο αγώνα και έχουμε συντάξει ένα ψήφισμα το οποίο θα καταθέσουμε στο Υπουργείο Παιδείας μετά τις εκλογές. Σας το επισυνάπτω με την παράκληση να συγκεντρώσετε όσες υπογραφές μπορείτε.

Επίσης: Προτάσεις Παληκίδη για Ιστορία


ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ


Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Είναι δυστυχώς κοινός τόπος όχι μόνο ανάμεσα στα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και στην ελληνική κοινωνία εν γένει ότι οι έλληνες μαθητές αποφοιτούν από το σχολείο ιστορικά αναλφάβητοι. Το πρόβλημα δεν έγκειται, όπως οι περισσότεροι πιστεύουν, τόσο στο γεγονός ότι δεν έχουν συγκρατήσει στη μνήμη τους βασικές ιστορικές πληροφορίες, αλλά σε βαθύτερες αδυναμίες που έχουν να κάνουν με ουσιαστικές παραμέτρους της ιστορικής εκπαίδευσης. Οι μαθητές μας στη συντριπτική τους πλειονότητα αδυνατούν να κατανοήσουν τον ιστορικό λόγο, να συνειδητοποιήσουν την ιδιαιτερότητα της φύσης και των κοινωνικών λειτουργιών της ιστορίας, να αντιληφθούν και να χειριστούν χρονολογικούς όρους, να αντιληφθούν τους μηχανισμούς και τους παράγοντες που επιδρούν στην ιστορική εξέλιξη και διαμορφώνουν τις κοινωνίες, να αρθρώσουν επιχειρήματα μελετώντας ιστορικά τεκμήρια και σταθμίζοντας απόψεις άλλων, και τελικά να παραγάγουν το δικό τους λόγο.
Πού οφείλεται η χρόνια παθολογία τους μαθήματος της Ιστορίας; Στο ελληνικό σχολείο εξακολουθεί να κυριαρχεί ως τρόπος διδασκαλίας η μονολογική αφήγηση και ως τρόπος εκμάθησης η στείρα απομνημόνευση. Παρά τις κατά καιρούς περί του αντιθέτου εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και τις επιταγές των Προγραμμάτων Σπουδών, οι καθηγητές και οι καθηγήτριες Ιστορίας καλούνται να ξεπεράσουν ανυπέρβλητα εμπόδια προκειμένου να εξάψουν το ενδιαφέρον των μαθητών τους, να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή τους, να ενεργοποιήσουν την κρίση τους και τελικά να κάνουν αποτελεσματική τη διδασκαλία. Εξάλλου, εδώ και δεκαετίες δεν έχουν επιμορφωθεί συστηματικά και με διάρκεια.
Καταρχάς, το πρόβλημα οφείλεται στον τεράστιο όγκο της διδακτέας ύλης αφενός και στον ελάχιστο διαθέσιμο χρόνο διδασκαλίας αφετέρου. Αποτελεί δυστυχώς κυρίαρχο χαρακτηριστικό του εκπαιδευτικού μας συστήματος η πρόκριση της ποσότητας σε βάρος της ποιότητας της γνώσης. Η δραστική μείωση του συνολικού αριθμού των σελίδων που επιδιώχθηκε στην τελευταία γενιά σχολικών εγχειριδίων, αντί να επιλύσει, προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερα λειτουργικά προβλήματα. Τα νέα εγχειρίδια Ιστορίας χαρακτηρίζονται από περιληπτικότητα, εγκυκλοπαιδισμό, αποσπασματικότητα και είναι γραμμένα σε γλώσσα δυσνόητη, που δεν ανταποκρίνεται στο γνωστικό και γλωσσικό επίπεδο της πλειονότητας των μαθητών. Αν μάλιστα κανείς λάβει υπόψη ότι μια μεγάλη μερίδα των μαθητών μας δεν μιλούν ως μητρική τους γλώσσα την ελληνική (μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης, οικονομικοί μετανάστες πρώτης και δεύτερης γενιάς), κατανοεί τα μεγάλα ποσοστά μαθητικής αποτυχίας και συνακόλουθα σχολικού αποκλεισμού.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι καθηγητές Ιστορίας βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα υπαρξιακό για την παιδαγωγική τους ιδιότητα δίλημμα: θα προτάξουν τη διδασκαλία του συνόλου της ιστορικής ύλης καταφεύγοντας σε ασθματικούς μονολόγους απέναντι σε αδιάφορους ή δυσφορούντες μαθητές, τους οποίους θα επιχειρούν να ελέγχουν με εξεταστικές μεθόδους και βαθμολογικές απειλές; Ή θα επιλέξουν να «παρανομήσουν» προκρίνοντας μαθητοκεντρικές και συνεργατικές μεθόδους διδασκαλίας και επιδιώκοντας γόνιμες συζητήσεις στην τάξη; Πίσω από το δίλημμα αυτό κρύβεται ένα άλλο δίλημμα ακόμη πιο ουσιώδες, καθώς αφορά τη φύση του μαθήματος της Ιστορίας: Ποια ιστορική γνώση μετράει; Η γνώση που καταθέτουν σε μια κόλλα χαρτί οι μαθητές στις εξετάσεις του Ιουνίου ή αυτή που θα είναι σε θέση να ανακαλέσουν (και να αξιοποιήσουν σε ένα συλλογισμό, σε μια επιχειρηματολογία) στη μετέπειτα ζωή τους; Αν μετράει η δεύτερη, αν αυτή θεωρούμε πραγματικό κτήμα των μαθητών, τότε προκύπτει το ερώτημα ποια ιστορική γνώση συγκρατούν οι μαθητές σε βάθος χρόνου; Αυτή που έμαθαν είτε ακούγοντας μια εισήγηση είτε διαβάζοντας το ιστορικό αφήγημα του σχολικού εγχειριδίου ή αυτή που κατέκτησαν μετά από μια χρονικά αβίαστη πορεία από την πληροφορία ως το συμπέρασμα, ερευνώντας, αναλύοντας, συγκρίνοντας, συνθέτοντας;
Επιπρόσθετα, στη χώρα μας δεν πρέπει να παραβλέψει κανείς ότι για την κακοδαιμονία που κατατρέχει το μάθημα της Ιστορίας ευθύνονται και εξω-εκπαιδευτικοί παράγοντες. Ο θεσμικά (δυστυχώς) κατοχυρωμένος ρόλος του/της Υπουργού Παιδείας, που διατηρεί το δικαίωμα να αποφασίζει για την κυκλοφορία ή την απόσυρση σχολικών βιβλίων, καθώς και οι απροκάλυπτες παρεμβάσεις πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων, θρησκευτικών παραγόντων, εκπροσώπων του τύπου και κάθε είδους σωματείων που καμιά σχέση δεν έχουν με την επιστημονική και εκπαιδευτική κοινότητα, καθιστούν το μάθημα της Ιστορίας έρμαιο των πολιτικών συγκυριών, ενώ αποτρέπουν κάθε προσπάθεια ανανέωσής του.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι τα προβλήματα επιτάθηκαν στο έπακρο τα τελευταία χρόνια με την εκχώρηση της διδασκαλίας της Ιστορίας ως δεύτερης ανάθεσης σε καθηγητές ξένων γλωσσών. Σε πολλές περιοχές της χώρας το ποσοστό των διδακτικών ωρών Ιστορίας που έχουν ανατεθεί σε εκπαιδευτικούς μη φιλολογικών ειδικοτήτων υπερβαίνει το 30%.


ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ (ΣΚΟΠΟΙ)
Το μάθημα της Ιστορίας αποτελούσε ανέκαθεν μέσο ιδεολογικής χειραγώγησης και φρονηματισμού της νέας γενιάς από την εκάστοτε πολιτική εξουσία. Γι’ αυτό και πίσω από το ερώτημα «γιατί πρέπει να διδάσκουμε Ιστορία;» κρύβεται ένα άλλο θεμελιώδες ερώτημα: «ποιον τύπο ανθρώπου και πολίτη θέλουμε να διαμορφώσουμε στο σχολείο;». Στις σύγχρονες δημοκρατικές και πολυπολιτισμικές κοινωνίες η απάντηση που δίνεται από τους θεσμικούς εκπαιδευτικούς φορείς είναι κοινή: «θέλουμε πολίτες με ιστορική σκέψη και συνείδηση».
Αυτό σημαίνει ότι δεν μαθαίνουμε Ιστορία για να μεταδώσουμε εγκυκλοπαιδικές γνώσεις για το παρελθόν ούτε για να προβλέψουμε τι θα γίνει στο μέλλον, επειδή, όπως πολλοί ισχυρίζονται, «η Ιστορία επαναλαμβάνεται». Είναι κοινός τόπος μεταξύ των ιστορικών εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα ότι τα ιστορικά γεγονότα είναι μοναδικά και ανεπανάληπτα. Ιστορία μαθαίνουμε για να κατανοήσουμε τον τρόπο σκέψης, τις επιλογές, τις πράξεις και τον πολιτισμό των ανθρώπων και των κοινωνιών τους στο παρελθόν. Και μέσα από αυτή την κατανόηση να επιχειρήσουμε να αντιληφθούμε τους μηχανισμούς λειτουργίας και εξέλιξης της σημερινής κοινωνίας και να σχεδιάσουμε με ρεαλισμό και αίσθημα ευθύνης το μέλλον μας.
Αναγκαίος όρος για να επιτευχθούν τα παραπάνω είναι η ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Η κριτική σκέψη δεν είναι, όπως διατείνονται ορισμένοι, ο αυθαίρετος και περιστασιακός σχολιασμός προσώπων, γεγονότων ή θεσμών του ιστορικού παρελθόντος ή του παρόντος. Η κριτική σκέψη είναι η δομική ολοκλήρωση και ο συνδυασμός νοητικών και ψυχολογικών δεξιοτήτων που είναι δυνατό να καλλιεργηθούν στο μάθημα της Ιστορίας, όπως η αναλυτική και συνθετική ικανότητα, η επιχειρηματολογία, η τεκμηρίωση, η διακρίβωση της αιτιότητας που συνδέει τα ιστορικά γεγονότα μεταξύ τους, η αποκάλυψη των αξιών και των κινήτρων που καθοδήγησαν τη δράση ατόμων και ομάδων, η κατανόηση της ιστορικότητας των γεγονότων και των φαινομένων, η ιστορική ενσυναίσθηση. Για να καλλιεργηθούν οι δεξιότητες αυτές, θα πρέπει να περιοριστεί ως διδακτική πρακτική η ιστορική αφήγηση και να αφιερωθεί εύλογος διδακτικός χρόνος για την εφαρμογή στρατηγικών και τεχνικών που στηρίζονται στην ιστορική ανάλυση και αξιοποιούν μεθοδικά και σε βάθος τις ιστορικές πηγές.
Ιστορία διδάσκουμε ακόμη για να καλλιεργήσουμε δημοκρατική συνείδηση. Και επειδή η ουσιαστική δημοκρατία αποστρέφεται το δογματισμό και την αυθεντία, ενώ ενθαρρύνει τον πλουραλισμό των απόψεων, δημοκρατικό χρέος όλων μας απέναντι στις επερχόμενες γενιές πολιτών είναι να αποκηρύττουμε τη μονοδιάστατη ανάγνωση του παρελθόντος.
Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας του μαθήματος επιβάλλει αφενός τη μετάδοση αξιών, όπως η υπευθυνότητα, ο αλληλοσεβασμός, η αλληλεγγύη, η ελευθερία, η ισότητα και αφετέρου τη διαρκή κριτική επεξεργασία και αναίρεση στερεοτύπων και προκαταλήψεων εθνικών, φυλετικών, θρησκευτικών, κοινωνικών, έμφυλων, πολιτικών και πολιτισμικών. Άλλωστε, θεμελιώδης αρχή της ανθρωπιστικής παιδείας είναι να κατανοήσουμε ότι αυτά που ενώνουν τους λαούς είναι περισσότερα και πιο ισχυρά από αυτά που τους χωρίζουν και ότι, παρά τις ιστορικές και πολιτισμικές τους διαφορές, μπορούν και οφείλουν να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν για το κοινό καλό. Αυτός ο σκοπός δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποσιωπώνται ή να υποβαθμίζονται οι ιστορικές συγκρούσεις μεταξύ των λαών. Αντίθετα, οφείλουμε να τις φωτίσουμε, να τις διαχειριστούμε, να τις αναλύσουμε και να τις κατανοήσουμε με ψυχραιμία και ρεαλισμό αποφεύγοντας τις εμπάθειες και τη εθνικιστική ή λαϊκιστική ρητορεία.
Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, από τους παραπάνω σκοπούς δεν αποτελούν ρηξικέλευθες προτάσεις καθώς αναγράφονται ήδη στα ισχύοντα Αναλυτικά Προγράμματα και περιλαμβάνονται στις οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Ωστόσο, είναι σχεδόν αδύνατο να επιδιωχθούν και να επιτευχθούν, επειδή έρχονται σε ευθεία αντίθεση με άλλα ισχύοντα νομοθετήματα, υπουργικές εγκυκλίους ή εθιμικά εμπεδωμένες αντιλήψεις, που έχουν να κάνουν, όπως προαναφέρθηκε, με την παντοδυναμία του σχολικού εγχειριδίου, τις εξεταστικές πρακτικές και την επιλεκτική διδασκαλία της ύλης. Έτσι, οι σκοποί αυτοί ακυρώνονται στην πράξη και επικρατούν κατά κανόνα αντίθετες με αυτούς αντιλήψεις.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΜΕ (ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ)
Αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε μεταρρύθμισης στο μάθημα της Ιστορίας είναι η αναθεώρηση του συστήματος των επάλληλων κύκλων, το οποίο εφαρμόζεται εδώ και τέσσερις περίπου δεκαετίες στη χώρα μας. Η ιστορική ύλη χωρίζεται σε τρεις κύκλους, την αρχαία, μεσαιωνική και νεότερη εποχή, καθένας από τους οποίους διδάσκεται τρεις φορές, μια στο Δημοτικό, μια στο Γυμνάσιο και μια στο Λύκειο. Το σύστημα αυτό, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, είναι φανερό ότι έχει αποτύχει σε όλα τα επίπεδα. Οι διδάσκοντες συναγωνίζονται σε ταχύτητα να ολοκληρώσουν την ύλη κάθε τάξης, ώστε να μη μείνουν αδίδακτες ολόκληρες ιστορικές περίοδοι. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς, κυρίως όσοι αγωνιούν για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας τους και επιδιώκουν την ενεργό συμμετοχή των μαθητών τους σε αυτή, δεν προλαβαίνουν να διδάξουν ολόκληρες ιστορικές περιόδους, όπως η Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή, η Οθωμανική Κυριαρχία, ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, η Γαλλική Επανάσταση και κυρίως η ιστορία μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την επαναδιαπραγμάτευση των περιεχομένων της ιστορικής εκπαίδευσης στο σχολείο επιβάλλει άλλωστε και η ενοποίηση των Προγραμμάτων Σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση.
Η νέα αντίληψη για τα περιεχόμενα της διδασκαλίας της Ιστορίας προωθεί την άρση της πρωτοκαθεδρίας της πολιτικής ιστορίας (κυρίως όταν αυτή προσεγγίζεται με συμβατικό τρόπο), που εστιάζει στην πολιτική, στρατιωτική και διπλωματική δράση των μεγάλων προσωπικοτήτων, και τη στροφή σε πεδία όπως η κοινωνική, η οικονομική και η πολιτισμική ιστορία, η ιστορία των θεσμών και των ιδεών, η ιστορία της τέχνης κ.ά. Νευραλγικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να διαδραματίσουν εναλλακτικές μορφές ιστορικής εκπαίδευσης οι οποίες ενθαρρύνουν τη βιωματική κατανόηση και έρευνα του παρελθόντος, όπως είναι η μικροϊστορία, η τοπική ιστορία και η μουσειακή αγωγή. Πρέπει να τονιστεί ότι σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίο να συνδεθούν οι θεματικές ιστορικές προσεγγίσεις με σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις και να αποφευχθεί η συγγραφή εγχειριδίων πρόσφορων για αποστήθιση.
Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίο να διασυνδεθεί η ελληνική ιστορία με την ευρωπαϊκή και παγκόσμια και κυρίως με την ιστορία των βαλκανικών και μεσογειακών λαών, με τους οποίους οι Έλληνες διαχρονικά βρίσκονταν σε συνεχή αλληλεπίδραση. Οι συνάψεις αυτές θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε ότι πολλά από τα γεγονότα που συνέβησαν στην ελληνική ιστορία δεν οφείλονται σε παρθενογένεση αλλά αποτελούν πτυχές ευρύτερων εξελίξεων και φαινομένων.
Καλό θα ήταν, ακόμη, να συμπεριληφθεί στα περιεχόμενα της ιστορικής εκπαίδευσης η διαπολιτισμική διάσταση της Ιστορίας και ειδικότερα η ανάδειξη πολιτισμών που δεν είναι συμβατοί με τις κυρίαρχες ευρωκεντρικές αντιλήψεις για την πρόοδο. Οι διαπολιτισμικές ιστορικές προσεγγίσεις μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην κατανόηση και αποδοχή της ετερότητας και στην άρση των πολιτισμικών και φυλετικών στερεοτύπων για λαούς πέραν του δυτικού κόσμου.
Επίσης, προκειμένου να αποφεύγεται ο παρελθοντολογισμός, ο οποίος προκαλεί μόνιμη αποστροφή των μαθητών για την Ιστορία, είναι χρήσιμο να διασυνδέεται το παρελθόν με το παρόν μέσα σε μεθοδικά διαμορφωμένα πλαίσια.
Τέλος, στις ανώτερες τάξεις του Λυκείου θα ήταν χρήσιμο οι μαθητές να διδαχθούν στοιχεία θεωρίας και μεθοδολογίας της ιστοριογραφίας. Η ενασχόληση τους με ζητήματα που ξεπερνούν τη γεγονοτολογική αντίληψη της ιστορικής επιστήμης και η οικείωσή τους με τη γλώσσα, τα εργαλεία και τις σχολές των ιστορικών θα τους βοηθήσει να αντιληφθούν ότι οι μελέτες των ιστορικών αποτελούν αφηγηματικά και ερμηνευτικά κείμενα που παράγονται όχι μόνο με βάση τα ιστορικά τεκμήρια που ο καθένας από αυτούς διαθέτει αλλά και ανάλογα με τις μεθόδους που χρησιμοποιεί και την ιδεολογική σκοπιά του ίδιου ή της εποχής του.

ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ (ΜΕΘΟΔΟΣ & ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ)
Το μάθημα της Ιστορίας δεν θα κατορθώσει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της μετωπικής αφήγησης και της μηχανικής αποστήθισης παρά μόνο όταν αναμορφωθεί με βάση τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης. Η θεωρία του οικοδομισμού, η κοινωνικοπολιτισμική θεωρία, οι θεωρίες της εμπλαισιωμένης μάθησης και της γνωστικής μαθητείας υποστηρίζουν ότι ο άνθρωπος κατακτά ουσιαστικά τη γνώση με ενεργητικό τρόπο, ερευνώντας, ανακαλύπτοντας και στοχαζόμενος, ενταγμένος σε συλλογικότητες όπου αλληλεπιδρά, προχωρώντας βήμα βήμα από τα γνωστά στα άγνωστα. Και τα κάνει όλα αυτά, όταν και επειδή έχει γνωστικό κίνητρο, όταν και επειδή επιθυμεί να λύσει ένα πρόβλημα, μια γνωστική απορία. Διαμορφώνοντας ανάλογα μαθησιακά περιβάλλοντα, διδάσκοντας μέσα σε αυτά και, κυρίως, διαμορφώνοντας νέα, παιδαγωγικά έγκυρα και λειτουργικά αξιολογικά κριτήρια, μπορούμε να ξυπνήσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας και να τους προσφέρουμε συναρπαστικές γνωστικές εμπειρίες.
Για να το πετύχουμε αυτό, πιστεύουμε ότι πρέπει να τηρηθούν ορισμένες προϋποθέσεις:
1. Να καταργηθεί το ένα και μοναδικό σχολικό εγχειρίδιο που προβάλλεται ως «Βίβλος της Αλήθειας» και γίνεται αντικείμενο αποστήθισης. Μπορεί να αντικατασταθεί είτε από το λεγόμενο «πολλαπλό» βιβλίο είτε από ένα εγχειρίδιο διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργεί ως ένα από τα πολλά εργαλεία μάθησης, το οποίο θα παίζει επικουρικό ρόλο στη διδασκαλία και δεν θα την μονοπωλεί.
2. Να δοθεί περισσότερη έμφαση όχι στην απομνημόνευση πληροφοριών αλλά στην ιστορική κατανόηση. Ο έλεγχος του βαθμού κατανόησης των ιστορικών κειμένων μπορεί να πραγματοποιείται εύκολα με κατάλληλες ερωτήσεις ή με παραφράσεις.
3. Θεμελιώδους σημασίας στις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας της Ιστορίας είναι η χρήση ιστορικών πηγών (γραπτών, οπτικών, ηχητικών κτλ.), κυρίως πρωτογενών. Οι πηγές μέχρι σήμερα στα σχολεία μας χρησιμοποιούνται κατά κανόνα στην τελευταία φάση της διδασκαλίας προκειμένου να επιβεβαιώσουν την ιστορική αφήγηση και να τεκμηριώσουν τη μια και μοναδική ιστορική αλήθεια που προβάλλεται στο σχολικό εγχειρίδιο. Ωστόσο, οι πηγές πρέπει να αποτελούν τη βάση της διδασκαλίας, να αξιοποιούνται κριτικά και να ενεργοποιούν την ερευνητική και ανακαλυπτική διάθεση των παιδιών, ενώ πρόθεση του καθηγητή πρέπει να είναι να ενθαρρύνει τη «συνομιλία» τους με την πηγή. Κριτική αξιοποίηση της ιστορικής πηγής σημαίνει οι μαθητές να μπορούν να ελέγχουν την αξιοπιστία και την εγκυρότητά της, να διακριβώνουν την οπτική γωνία και τις προθέσεις του δημιουργού της, να την εντάσσουν στο ιστορικό της πλαίσιο, να διατυπώνουν ερωτήματα και να αναζητούν απαντήσεις, να αντλούν πληροφορίες τις οποίες θα αντιπαραβάλλουν με ανάλογες πληροφορίες που συνέλεξαν από άλλες πηγές.
4. Κοινή παρατήρηση των καθηγητών που διδάσκουν Ιστορία είναι η ανεπάρκεια και η ακαταλληλότητα της πλειονότητας των πηγών που περιέχονται στα σχολικά εγχειρίδια και στα βιβλία καθηγητή. Γι’ αυτό και κοινό αίτημα είναι η ψηφιοποίηση ενός ικανού σώματος ιστορικών πηγών, που να αντιστοιχούν στην κατηγοριοποίηση της ύλης των Αναλυτικών Προγραμμάτων και των σχολικών εγχειριδίων, και η ηλεκτρονική διάθεσή τους μέσω του σχολικού δικτύου.
5. Η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε. ) θα βοηθούσε σημαντικά στην αναβάθμιση του μαθήματος, υπό την προϋπόθεση ότι θα αξιοποιούνταν ως εργαλεία διδασκαλίας σε ένα μαθητοκεντρικό περιβάλλον μάθησης και ότι θα διασφαλίζονταν η επιστημονική εγκυρότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα των αντλούμενων πληροφοριών. Οι Τ.Π.Ε. δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να καταργήσουν τα συμβατικά μέσα διδασκαλίας (σχολικά εγχειρίδια, βιβλιοθήκες, χάρτες, φωτογραφίες κτλ.) αλλά να λειτουργήσουν παραπληρωματικά με αυτά. Για το λόγο αυτό οφείλουμε να υποστηρίξουμε και να απαιτήσουμε τη δημιουργία «Αίθουσας ή Εργαστηρίου Ιστορίας» σε κάθε σχολείο.
6. Οι βασικές αδυναμίες που παρατηρούνται στους μαθητές έχουν να κάνουν, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, με την αντίληψη του ιστορικού χρόνου και χώρου και τον αφηρημένο χαρακτήρα του ιστορικού λόγου. Οι διεθνείς έρευνες στη Διδακτική της Ιστορίας συγκλίνουν στην άποψη ότι οι αδυναμίες αυτές μπορούν να ξεπεραστούν με τη συστηματική χρήση εποπτικού υλικού, εννοιολογικών χαρτών και κυρίως βιωματικών δραστηριοτήτων (κατασκευή χαρτών, εικαστικών έργων, ιστορικών χρονογραμμών, δραματοποίηση, παιχνίδι ρόλων κτλ.), που εμπλέκουν ενεργητικά το σύνολο των μαθητών της τάξης και ιδιαίτερα αυτούς που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες. Για τους μαθητές αυτούς δεν έχει μέχρι σήμερα ληφθεί καμιά ουσιαστική μέριμνα, γι’ αυτό και οι θεσμικά υπεύθυνοι φορείς του Υπουργείου Παιδείας οφείλουν να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια παράγοντας υποστηρικτικό υλικό και επιμορφώνοντας τουλάχιστον τους φιλολόγους που εργάζονται σε Τμήματα Ένταξης ή Τάξεις Υποδοχής.
7. Η εφαρμογή σύγχρονων στρατηγικών διδασκαλίας και η επιδίωξη της ποιότητας στη μάθηση απαιτεί χρόνο. Οι δυο ώρες διδασκαλίας που διατίθενται σήμερα σε όλες τις τάξεις της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (εκτός της Γ΄ Γυμνασίου) δεν επαρκούν. Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να εξετάσει σοβαρά την περίπτωση να προστεθεί άλλη μια διδακτική ώρα στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Αυτό θα προσφέρει τη δυνατότητα να αφιερώνονται δυο συνεχόμενες ώρες στη διεξαγωγή ανακαλυπτικών και βιωματικών δραστηριοτήτων σε συνεργατική βάση, ενώ στη μια ώρα που υπολείπεται να αναπτύσσονται συμβατικές μορφές διδασκαλίας.
Όλες οι παραπάνω προτάσεις είναι καταδικασμένες σε αποτυχία όσο υπάρχει το σύστημα των Πανελλήνιων Εισαγωγικών Εξετάσεων, το οποίο επιβάλλει ρητά ή υπόρρητα τις αρχές διδασκαλίας της Ιστορίας διατρέχοντας μάλιστα από πάνω ως κάτω όλο τον κορμό της σχολικής εκπαίδευσης. Γι’ αυτό είναι ανάγκη οι εξετάσεις αυτές ή να αναμορφωθούν ριζικά ή να καταργηθούν.
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΛΗΚΙΔΗΣ

Τα βασικά σημεία
1. Αύξηση των ωρών διδασκαλίας από 2 σε 3 την εβδομάδα και δημιουργία Εργαστηρίου Ιστορίας σε κάθε σχολείο.
2. Υιοθέτηση στρατηγικών διδασκαλίας που στοχεύουν στην ενίσχυση της ιστορικής κατανόησης και στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης. Στο πλαίσιο αυτό αναγκαία προϋπόθεση είναι ο περιορισμός της μονολογικής αφήγησης στην τάξη, η καθιέρωση της ιστορικής ανάλυσης και γενικά η εφαρμογή μαθητοκεντρικών, ενεργητικών και ανακαλυπτικών μεθόδων. Στις τελευταίες τάξεις της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ευεργετική για την ιστορική συνείδηση των μαθητών θα ήταν η μύησή τους στη θεωρία και τη μεθοδολογία των ιστορικών επιστημών.
3. Κατάργηση του ενός και μοναδικού σχολικού εγχειριδίου και αντικατάστασή του από το «πολλαπλό» βιβλίο και από ποικίλες πηγές πληροφοριών.
4. Οι πολύμορφες ιστορικές πηγές (γραπτές, οπτικές και ηχητικές) πρέπει να αποτελούν την αναγκαία βάση και όχι το περιστασιακό συμπλήρωμα της μαθησιακής διαδικασίας. Προς τη κατεύθυνση αυτή είναι απαραίτητη η δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων από το Υπουργείο Παιδείας.
5. Κατάργηση του συστήματος των επάλληλων κύκλων και επανασχεδιασμός του αναλυτικού προγράμματος στην υποχρεωτική εκπαίδευση σε ενιαία βάση.
6. Απελευθέρωση του μαθήματος από τυπικές ή άτυπες πολιτικές παρεμβάσεις.
7. Κύριοι σκοποί του μαθήματος πρέπει να είναι η εμπέδωση ανθρωπιστικών αρχών και αξιών και η καλλιέργεια δημοκρατικής συνείδησης.
8. Στροφή σε θεματικές κατηγορίες που εκτείνονται πέραν της πολιτικής και στρατιωτικής ιστορίας και αναφέρονται σε θεματικές της ιστορίας που θέτουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον πολιτισμό.
9. Διασύνδεση της ελληνικής ιστορίας με την ιστορία των βαλκανικών, μεσογειακών και ευρωπαϊκών λαών και ένταξή της στο παγκόσμιο ιστορικό πλαίσιο.

ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ
Κατεβάστε και εκτυπώστε το ψήφισμα.Δώστε το για υπογραφή σε Φιλολόγους (μόνιμους και αναπληρωτές), καθώς και σε άλλες ειδικότητες.Μόλις συγκεντρωθούν όλες οι υπογραφές στείλτε το με το ταχυδρομείο στη διεύθυνση: Αντιγόνη Γιώτα,Θησέως 14, Τρίκαλα,42100

Μπορείτε επίσης να ενημερώσετε για το ψήφισμα και άλλους συναδέλφους, εκτός της σχολικής μονάδας που υπηρετείτε, στέλνοντάς το με email ή δίνοντας το link της σελίδας που είναι αναρτημένο.

https://sites.google.com/site/postsforum/psephisma-syndesmou-philologon-kabalas

ΣΤΕΙΛΤΕ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΤΑ EMAIL ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Ή ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΝΗΚΕΤΕ.

ΣΧΟΛΕΙΑ ΞΑΝΘΗΣ

http://dide.xan.sch.gr/newsite/stories.php?category=20

ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

http://omogon.gr/SXOLEIA/DEYTEROBA8MIA%20DITIKIS.pdf

ΕΒΡΟΥ

http://dide.evr.sch.gr/newsite/stories.php?category=20

Δικτυακοί τόποι σχολείων και γραφείων

http://www.sch.gr/index.php?option=com_schsites&view=units&Itemid=316

ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ
Κατεβάστε και εκτυπώστε το ψήφισμα.Δώστε το για υπογραφή σε Φιλολόγους (μόνιμους και αναπληρωτές), καθώς και σε άλλες ειδικότητες.Μόλις συγκεντρωθούν όλες οι υπογραφές στείλτε το με το ταχυδρομείο στη διεύθυνση: Αντιγόνη Γιώτα,Θησέως 14, Τρίκαλα,42100

Μπορείτε επίσης να ενημερώσετε για το ψήφισμα και άλλους συναδέλφους, εκτός της σχολικής μονάδας που υπηρετείτε, στέλνοντάς το με email ή δίνοντας το link της σελίδας που είναι αναρτημένο.

https://sites.google.com/site/postsforum/psephisma-syndesmou-philologon-kabalas

Admin έγραψε:ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ
Κατεβάστε και εκτυπώστε το ψήφισμα.Δώστε το για υπογραφή σε Φιλολόγους (μόνιμους και αναπληρωτές), καθώς και σε άλλες ειδικότητες.Μόλις συγκεντρωθούν όλες οι υπογραφές στείλτε το με το ταχυδρομείο στη διεύθυνση: Αντιγόνη Γιώτα,Θησέως 14, Τρίκαλα,42100

Μπορείτε επίσης να ενημερώσετε για το ψήφισμα και άλλους συναδέλφους, εκτός της σχολικής μονάδας που υπηρετείτε, στέλνοντάς το με email ή δίνοντας το link της σελίδας που είναι αναρτημένο.

https://sites.google.com/site/postsforum/psephisma-syndesmou-philologon-kabalas

Για να κατεβάσετε το αρχείο πατάτε το βέλος κάτω δεξιά.Για να εκτυπώσετε κατευθείαν ,χωρίς να το κατεβάσετε, πατάτε το αρχείο pdf και μόλις ανοίξει το έγγραφο πατάτε το εικονίδιο του εκτυπωτή πάνω αριστερά (εμφανίζεται μόλις πλησιάσετε τον κέρσορα).

Μπορούν και άλλοι συνάδελφοι να αναλάβουν την συλλογή υπογραφών , εκτός της ειδικότητας των Φιλολόγων. Επίσης, μπορεί να αναλάβετε τη συλλογή υπογραφών και από όμορα σχολεία του σχολείου που υπηρετείτε.